سوختگی های شیمیایی چشم یکی از مهم ترین اورژانسهای چشم پزشکی محسوب می شوند.
رایج ترین قلیاها که سبب سوختگی چشم می شوند عبارتند از قلیای صابون پزی(KOH,NAOH)، آمونیاک و آهک(CAOH).
رایج ترین اسید هایی که سبب سوختگی چشم می شوند عبارتند از: اسید سولفوریک(آب باطری اتومبیل)، اسید فسفوریک . اسید هیدروکلریک(جوهر نمک).
پاک کننده ها مانند وایتکس (که نه اسیدی ونه باز هستند) نیز می توانند صدمات جدی به چشم وارد کنند.
در سوختگی شیمیایی چشم در دقایق اولیه چه باید کرد؟
اولین ومهم ترین اقدام درمانی شستشوی سطح چشم در اسرع وقت با مقادیر زیادی ازسرم های شستشو یا تزریقی ویا آب است.
در صورت در دسترس نبودن آب می توان از سایر مایعات غیرسمی مانند نوشیدنیهای قنددار نیز استفاده کرد. در هر حال از تاخیر در شستشو باید جلوگیری کرد.
برای شستشو بایستی پلک های بیمار کاملآ باز و داخل چشم به خوبی شستشو داده شود.
در صورتی که ماده شیمیایی هنوز در تماس با بیمار باشد باید از وی دورشود، مثلآ لباس آغشته خارج و یا محلی که آغشته به اسید و قلیا می باشد نیز شستشو داده شود.
مناطق حساس مانند چشمها و صورت بایستی در اولویت شستشو قرار گییرند، ولی در صورت امکان و وجود کمک افراد بیشتر ، میتوان شستشوی سایر قسمتها را نیز همزمان انجام داد.
شستشو بایستی در محل حادثه شروع و تا زمانی که بیمار به اورژانس چشم پزشکی منتقل می شود ادامه پیدا کند.
مهم این است که در مواجهه با چنین حادثه ای افراد کمک کننده خونسردی خود را حفظ کنند
و به اصطلاح دستپاچه نشوند و همزمان، سایر افراد، مرکز اورژانس را مطلع کرده و ازآن مرکز طلب کمک کرده و همزمان بیمار را به نزدیکترین مرکز چشم پزشکی برسانند و در مسیر نیز شستشو را ادامه دهند.
درصورت عدم دسترسی به اورژانس چشم، بیمار بایستی به سایر مراکز اورژانس برده شود. در بخش تخصصی و اورژانس نیز شستشو را باید تا نرمال شدن PH چشم ادامه داد.
اقدامات تخصصی سوختگیهای شیمیایی چشم
به طور خلاصه درمانهای طبی و جراحی از این قراراند:
1.-شستشوی چشم با سرمBSS تا نرمال شدنPH،تحت بی حسی موضعی
2. دبریدمان نسوج اپیتلیوم مرده و خارج کردن قطعات ماده شیمیایی
3.-قطره وپماد آنتی بیوتیک، سیکلوپلژیک ، استرویید(ترجیحا در دو هفته اول)، داروهای پایین آورنده فشار چشم، اشک مصنوعی بدون مواد نگهدارنده
4.-استفاده از داروهای مهارکننده آنزیم ماتریکس متالوپروتاز مثل کپسول تتراسیکلین یا داکسی سیکلین، ویتامین C، سدیم سیترات 10 %
5.- کمک به ترمیم اپیتلیوم قرنیه با لنزتماسی بانداژ،تارسورافی ،انسداد پانکتوم مجرای اشکی و یا پیوند غشا آمنیونی
6. سایر- اقدامات جراحی مثل تنوپلاستی، پیوند سلول های بنیادی لیمبوس و یا پیوند قرنیه
