عنبیه بخش رنگی پشت قرنیه است که رنگ چشم افراد را تعیین می کند.
رنگ این بخش در چشم افراد مختلف متفاوت است و از آبی و سبز تا عسلی و قهوه ای تغییر می کند.
در وسط عنبیه سوراخی به نام مردمک وجود دارد که مقدار نور وارد شده به چشم را تنظیم می کند.
وقتی چشم در محیط پر نور قرار می گیرد مردمک تنگ می شود تا مقدار نور کمتری وارد چشم شود.
به همین صورت وقتی چشم در محیط کم نور قرار می گیرد مردمک گشاد می شود تا نور بیشتری وارد چشم شود.
سوختگی های شیمیایی چشم یکی از مهم ترین اورژانسهای چشم پزشکی محسوب می شوند.
رایج ترین قلیاها که سبب سوختگی چشم می شوند عبارتند از قلیای صابون پزی(KOH,NAOH)، آمونیاک و آهک(CAOH).
رایج ترین اسید هایی که سبب سوختگی چشم می شوند عبارتند از: اسید سولفوریک(آب باطری اتومبیل)، اسید فسفوریک . اسید هیدروکلریک(جوهر نمک).
پاک کننده ها مانند وایتکس (که نه اسیدی ونه باز هستند) نیز می توانند صدمات جدی به چشم وارد کنند.
در سوختگی شیمیایی چشم در دقایق اولیه چه باید کرد؟
اولین ومهم ترین اقدام درمانی شستشوی سطح چشم در اسرع وقت با مقادیر زیادی ازسرم های شستشو یا تزریقی ویا آب است.
در صورت در دسترس نبودن آب می توان از سایر مایعات غیرسمی مانند نوشیدنیهای قنددار نیز استفاده کرد. در هر حال از تاخیر در شستشو باید جلوگیری کرد.
برای شستشو بایستی پلک های بیمار کاملآ باز و داخل چشم به خوبی شستشو داده شود.
در صورتی که ماده شیمیایی هنوز در تماس با بیمار باشد باید از وی دورشود، مثلآ لباس آغشته خارج و یا محلی که آغشته به اسید و قلیا می باشد نیز شستشو داده شود.
مناطق حساس مانند چشمها و صورت بایستی در اولویت شستشو قرار گییرند، ولی در صورت امکان و وجود کمک افراد بیشتر ، میتوان شستشوی سایر قسمتها را نیز همزمان انجام داد.
شستشو بایستی در محل حادثه شروع و تا زمانی که بیمار به اورژانس چشم پزشکی منتقل می شود ادامه پیدا کند.
مهم این است که در مواجهه با چنین حادثه ای افراد کمک کننده خونسردی خود را حفظ کنند
و به اصطلاح دستپاچه نشوند و همزمان، سایر افراد، مرکز اورژانس را مطلع کرده و ازآن مرکز طلب کمک کرده و همزمان بیمار را به نزدیکترین مرکز چشم پزشکی برسانند و در مسیر نیز شستشو را ادامه دهند.
درصورت عدم دسترسی به اورژانس چشم، بیمار بایستی به سایر مراکز اورژانس برده شود. در بخش تخصصی و اورژانس نیز شستشو را باید تا نرمال شدن PH چشم ادامه داد.
اقدامات تخصصی سوختگیهای شیمیایی چشم
به طور خلاصه درمانهای طبی و جراحی از این قراراند:
1.-شستشوی چشم با سرمBSS تا نرمال شدنPH،تحت بی حسی موضعی
2. دبریدمان نسوج اپیتلیوم مرده و خارج کردن قطعات ماده شیمیایی
3.-قطره وپماد آنتی بیوتیک، سیکلوپلژیک ، استرویید(ترجیحا در دو هفته اول)، داروهای پایین آورنده فشار چشم، اشک مصنوعی بدون مواد نگهدارنده
4.-استفاده از داروهای مهارکننده آنزیم ماتریکس متالوپروتاز مثل کپسول تتراسیکلین یا داکسی سیکلین، ویتامین C، سدیم سیترات 10 %
5.- کمک به ترمیم اپیتلیوم قرنیه با لنزتماسی بانداژ،تارسورافی ،انسداد پانکتوم مجرای اشکی و یا پیوند غشا آمنیونی
6. سایر- اقدامات جراحی مثل تنوپلاستی، پیوند سلول های بنیادی لیمبوس و یا پیوند قرنیه
انتروپیون (برگشتگی پلک به داخل) به عارضه‌ای گفته می‌شود که پلک به داخل برمی‌گردد و پوست و مژه‌ها به سطح چشم کشیده می‌شود.
نتیجه این سایش تحریک و ناراحتی چشم است.
پلک در بعضی موارد تمام مدت به داخل برگشته است و در باقی موارد فقط پس از چشمک زدن یا فشار دادن پلک به داخل برمی‌گردد.
برگشتگی پلک به داخل در میان سالمندان شیوع بالاتری دارد و معمولاً فقط پلک پایین را درگیر می‌کند.
اشک مصنوعی و کرم چرب کننده چشم علائم برگشتگی پلک به داخل را کاهش می‌دهند.
اما معمولاً جراحی باید برای اصلاح کامل عارضه انجام شود.
اگر برگشتگی پلک به داخل درمان نشود، پوشش شفاف بخش جلویی چشم (قرنیه) آسیب می‌بیند، چشم عفونت می‌کند و دید کاهش می‌یابد.
بعضی از علائم تنبلی چشم که باید در یک کودک به دنبال آن بود عبارتند از:
اگر والدین این علائم را در کودکشان ملاحظه کنند، معاینه کودک توسط یک چشم پزشک بسیار ضروری است. درمان یا اصلاح تنبلی چشم باید در زودترین زمان ممکن آغاز شود تا سیستم بینایی کودک بتواند به درستی تکامل یابد. تمامی کودکان، بدون توجه به اینکه در خطر تنبلی چشم هستند یا نه، باید به صورت منظم، تحت معاینه چشم قرار گیرند. تشخیص و درمان به موقع تنبلی چشم، باعث تغییر حقیقی در زندگی آینده این کودکان خواهد شد.
علاوه بر معاینات کودک سالم که باید برای همه کودکان و به محض تولد و بین سن 6 تا 12 ماهگی انجام شود، غربالگری بینایی باید توسط متخصص کودکان یا پزشک مراقبت‌های اولیه در کودکان در سنین پیش دبستانی در 3 تا 4 سالگی، انجام شود.
به افتادگی پلک فوقانی پتوز گفته می شود.
این افتادگی ممکن است خفیف بوده و یا تمامی مردمک را بپوشاند.
در برخی موارد پتوز می تواند دید طبیعی را محدود و یا حتی بطور کامل مسدود نماید.
پتوز مادرزادی به معنای وجود پتوز در بدو تولد می باشد. اگر کودکی با پتوز متوسط تا شدید متولد شود، ممکن است برای تکامل بینایی نیازمند درمان فوری باشد.
پتوز مادرزادی اغلب در اثر نقص در تکامل عضله بالابرنده پلک فوقانی که عضله لواتور نام دارد، اتفاق می افتد.
اگرچه معمولا یک اختلال مجزا می باشد، ولی در موارد مادرزادی، ممکن است همراه با اختلالات زیر باشد:
كوفتگی یا پارگی چشم چه علایمی دارد؟
– تورم، قرمزی، درد به هنگام لمس چشم، درد خود به خودی، خونریزی یا خونمردگی در چشم یا اطراف چشم.
– مشكل در بینایی
چه عواملی خطر كوفتگی یا پارگی چشم را افزایش می دهند؟
– آسیب چشم معمولاً در دعواها رخ می دهد.
– مشاغلی كه در آن ها چشم در معرض آسیب قرار دارد، مثلا در ورزشكاران، نجاری یا كارهای ساختمانی
– استفاده از تفنگ بادی یا فلاخن
– ورزش هایی مثل بسكتبال، فوتبال، هاكی و غیره
آیا كوفتگی یا پارگی چشم به طور کامل بهبود می یابد؟
با درمان پیشگیرانه از عفونت و نیز بخیه زدن، پارگی های چشم یا اطراف چشم معمولا خوب می شود.
التیام كامل حدود دو هفته طول می كشد.
عوارض احتمالی كوفتگی یا پارگی چشم چیست؟
– نابینایی دایمی
– عفونت
– آب مروارید
عدسی داخل چشم مانند لنز دوربین عمل می‌کند،
یعنی نور را برای داشتن دیدی شفاف روی شبکیه متمرکز می‌کند.
این عدسی تمرکز چشم را نیز تغییر می‌دهد تا ما بتوانیم هم اشیاء دور و هم اشیاء نزدیک را به وضوح ببینیم.
عدسی چشم عمدتاً از آب و پروتئین تشکیل می‌شود. پروتئین عدسی را شفاف نگه می‌دارد و اجازه می‌دهد نور از آن عبور کند.
به موازات بالا رفتن سن مقداری از پروتئین به هم می‌چسبد و بخش کوچکی از عدسی را کدر می‌کند.
این کدری همان آب مروارید است که به مرور زمان بزرگ‌تر می‌شود و بخش بیشتری از عدسی را تار می‌کند و در نهایت بینایی را مختل می‌کند.
هیچ کس از علت دقیق تغییر کردن عدسی در اثر بالا رفتن سن و بروز آب مروارید چشم اطلاعی ندارد.
با این حال پژوهشگران در سراسر جهان عامل‌هایی را تعیین کرده‌اند که معتقدند در شکل‌گیری آب مروارید نقش دارد.
عامل‌های خطر آب مروارید به جز بالا رفتن سن عبارت است از:
بهترین کاندیدهای جراحی زیبایی پلک، کسانی هستند که
حداقل 35 سال سن دارند و آویزان شدن پوست پلک یا پُف زیر چشم باعث تغییرات ناخوشایند در چهره آن‌ها شده است
(البته در موارد استثنایی، افراد جوان‌تر را که به دلایل خاص مشکلات فوق را پیدا کرده‌اند میتوان تحت عمل جراحی قرار داد).
برای انجام این جراحی لازم است شخص به طور کلی سالم بوده و بیماری خاصی نداشته باشد.
همچنین باید انتظارات واقع‌بینانه و معقولی از عمل جراحی و نتایج آن داشته باشیم.
به همین دلیل دیدن تصاویر قبل و پس از جراحی سایر افراد و احیاناً مشورت با کسانی که قبلاً جراحی شده‌اند، می‌تواند کمک‌کننده باشد.
در ضمن باید توجه داشت که جراحی بلفاروپلاستی موارد زیر را بهبود نمی‌بخشد:
حلقه‌های سیاه اطراف چشم
افتادگی ابرو (برای رفع این مشکل به جراحی تکمیلی یا جداگانه‌ای نیاز است.)
چروک‌هایی که اطراف پلک، بین دو ابرو و پیشانی ایجاد می‌شود(برای اصلاح این موارد تزریق بوتوکس روش مناسبی است).
نکاتی که بیمار باید بداند:
1- از دو هفته قبل از عمل از داروهایی مثل آسپرین،بروفن،ایندومتاسین،پیروکسیکام و مفنامیک اسید استفاده نکنید
و چنانچه به هر دلیلی به مسکن نیاز داشتید فقط از استامینوفن ساده یا کدئینه استفاده کنید.
2- قبل از ورود به اتاق عمل حتما آرایش چهره خود را کاملا پاک نمایید.
3- 24 تا 48 ساعت بعد از عمل از کمپرس سرد استفاده نمایید.
بدین منظور می توانید چند تکه کوچک یخ را در کیسه فریزر ریخته،در کیسه را بسته و پس از قرار دادن یک گاز استریل روی زخم ،
آن را روی پلک ها و اطراف چشم های خود قرار دهید.
4- در طی دو روز اول بعد از عمل هنگام دراز کشیدن بهتر است بالش زیر سر شما بلند تر باشد تا شیب بدنتان بیشتر شود.این کار باعث می شود کبودی و تورم پلک ها به حداقل برسد.
5- داروهای تجویز شده را طبق دستور پزشک معالج مصرف کنید.
6- 5 تا 7 روز بعد از عمل برای کشیدن بخیه ها مراجعه کنید.
